Rośliny miododajne dostarczają pszczołom surowca miodowego w postaci
nektaru i spadzi, jak również pyłku kwiatowego. Wśród roślin
miododajnych rozróżnia się:
- pyłkodajne
- nektarodajne
- pyłko- i nektarodajne
- spadziodajne
z których, pszczoły zbierają pyłek, nektar i spadź. Nazywa się je
również roślinami pożytkowymi lub pszczelarskimi.
Amorfa krzewiasta (Amorpha fruticosa) - krzew z rodziny
motylkowatych. Dorasta do wysokości trzech metrów. Liście złożone z
wielu listków. Kwiaty drobne, ciemnofioletowe.Kwiatostany wąskie, gęste
do piętnastu centymetrów długości, skupione po kilka na końcach pędów.
Kwitnie w pierwszej połowie czerwca. Daje nektar i pyłek.
Bergenia (Bergenia cordifolia) - roślina z rodziny skalnicowatych
uprawiana w ogrodach kwiatowych, liście skórzaste. Kwiat różowy zebrany
w zwarte kwiatostany. Kwitnie w kwietniu i maju. Daje nektar i pyłek.
Brodawnik jesienny (Leontodon autumnalis) - bylina z rodziny
złożonych. Łodygi wysokości 10-40cm. Pęd kwiatowy dęty, na szczycie
zgrubiały. Koszyczki niezwisające, żółte z brudnopurpurowym paskiem od
spodu. Rośnie na łąkach, pastwiskach, przydrożach. Kwitnie w końcu lata.
Jest licznie odwiedzany przez pszczoły.
Chaber bławatek (Centaurea cyanus) - rośnie głównie w zbożach na
glebach lekkich o odczynie obojętnym lub lekko kwaśnym. Roślina roczna
lub dwuletnia. Kwiaty brzeżne szafirowe, stosowane w lecznictwie.
Dostarcza dużo nektaru i pyłku. W okresie kwitnienia czynne są również
nektarniki pozakwiatowe na górnym okółku listków okrywy koszyczka, po
przekwitnieniu na okółku środkowym.
Chaber driakiewnik (Centaurea scabiosa) - występuje wśród zbóż na
miedzach i przydrożach. Równie miododajny jak łąkowy.
Kwiaty ma większe i fioletowopurpurowe, dorasta do wysokości 90cm.
Koszyczki o średnicy do 2,5cm.
Chaber górski (Centaurea montana) - uprawia się go w ogrodach,
bylinę ma z podziemnymi rozłogami, kwiaty brzeżne niebieskie, białe lub
różnobarwne. Zakwita w maju a przy cięciu ponownie w sierpniu. Jest
zawsze licznie odwiedzany przez pszczoły.
Chaber łąkowy (Centaurea jacea) - występuje na suchych łąkach,
zboczach, miedzach i zaroślach. Kwitnie jasnopurpurowo od czerwca do
sierpnia. Jest licznie odwiedzany przez pszczoły. Z powodu owłosienia
liści i łodyg nie jest zjadany przez zwierzęta.
Chaber nadreński (Centaurea rhenana) - rośnie na piaskach, suchych
zboczach, przydrożach. Roślina dwuletnia lub trwała.
Łodyga do wysokości 20-80cm., w górze silnie rozgałęziona, koszyczki
mniejsze niż u bławatka, kwiaty fioletoworóżowe. Jedna z najlepszych
roślin miododajnych na glebach jałowych.
Czarcikęs łąkowy (Succisa pratensis) - bylina z rodziny
szczeciowatych o krótkim uciętym kłączu. Łodyga gałęzista do 15-50cm.
wysokości.
Główki kwiatowe na długich szypułkach. Korony niebieskofioletowe.
Kwitnie w lipcu i sierpniu na wilgotnych łąkach i w zaroślach. Jest
licznie odwiedzany przez pszczoły.
Dziewanna (Verbascum) - roślina dwuletnia z rodziny
trędownikowatych. Liście dolne owłosione, zebrane w przyziemną rozetę.
Łodygi wysokie do dwóch metrów. Kwiaty żółte w pęczkach po 2-5. Kwitnie
przez lipiec i sierpień.
Dziurawiec zwyczajny (Hypericum perforatum) - bylina z rodziny
dziurawcowatych. Dorasta do wysokości 60cm. Liście przeświecające ze
zbiorniczkami olejków eterycznych. Kwiatostan gęsty, wielokwiatowy.
Kwiaty żółte z wieloma pręcikami bez nektarników. Ziele stosowane jest w
lecznictwie. Kwitnie w lipcu i sierpniu.
Farbownik lekarski (Anchusa officinalis) - bylina z rodziny
szorstkolistnych. Łodygi rozgałęzione, pokładające się, szorstko
owłosione.
Liście szorstkie. Korona purpurowofioletowa później ciemnofioletowa.
Rośnie na przydrożach, suchych wzgórzach. Kwitnie od końca maja do
połowy lipca.
Gorczyca biała (Sinapis alba) - roślina roczna, łodyga rozgałęziona
do 60-80cm. wysokości. Cała szorstko owłosiona. Kwiaty żółte. Zakwita do
czterdziestu dni od daty wschodów i kwitnie przez cztery tygodnie.
Kwiaty rozkwitają w pierwszej połowie dnia i zaraz po tym nektarują.
Gorczyca czarna (Brassica nigra) - roślina roczna, łodyga
rozgałęziona do wysokości 60-100cm., lekko owłosiona. Liście lirowate,
górne lancetowate. Kwiaty złocistożółte. Nasiona brunatne lub czarne.
Mniej miododajna od gorczycy białej.
Gorczyca sarepska (Brassica juncea) - roślina roczna. Wyglądem
zbliżona do gorczycy czarnej. Nasiona kuliste, brązowe, niekiedy
kremowożółte.
Gryka zwyczajna (Fagopyrum sagittatum) - roślina roczna z rodziny
rdestowatych. Łodyga rozgałęziona do 80cm., gładka. Liście jasnozielone.
Kwitnie w lipcu przez trzy do czterech tygodni. Kwiaty rozkwitają tylko
w godzinach rannych, zaraz potem pylą i nektarują, ale tylko do
południa. Dobremu nektarowaniu sprzyja słoneczna, ciepła pogoda i duża
wilgotność powietrza.
Jasnota biała /głucha pokrzywa/ (Laminum album) - bylina z rodziny
wargowych ( Labiatae) o wardze górnej hełmiastej długo i gęsto
owłosionej. Korona biała, jej ścieśniona w nasadzie rurka oddzielona
jest od części rozszerzonej ukośnym pierścieniem włosków, co utrudnia
wchodzenie do środka kwiatu drobnym owadom szukającym tam pożywienia i
schronienia. Mimo długiej rozdętej nieco w gardzieli rurki, przy obfitym
wydzielaniu nektaru pszczoły mogą do niego dosięgnąć. Zakwita w kwietniu
i kwitnie całe lato. Można ją spotkać na przydrożach, w kątach ogrodów i
w zaroślach.
Jasnota purpurowa (Laminum purpureum) - rośnie na polach i w
ogrodach, jest rośliną roczną lub dwuletnią. Zakwita jeszcze wcześniej
niż jasnota biała, niekiedy w zasiewach rzepaku ozimego, przed jego
opryskiem przeciw słodyszkowi, co może spowodować zatrucia pszczół.
Macierzanka właściwa (Thymus vulgarus) - półkrzew do 30cm.
wysokości o łodygach prosto wzniesionych, gałęzistych. Liście prawie
siedzące, eliptyczne o brzegach całych, spodem owłosione. Kwiaty drobne.
Kielich rurkowatodzwonkowaty o pięciu nierównych ząbkach. Korona do
sześciu milimetrów długości z krótką rurką, dwuwargowa barwy od
jasnoróżowej do różowofioletowej. Jest bardzo licznie odwiedzana przez
pszczoły. Dostarcza głównie nektaru, pyłku mało. Rośnie w ogrodach,
nieścinana kwitnie nieprzerwanie od połowy czerwca do połowy sierpnia.
Macierzanka piaskowa (Thymus serpyllum) - niski półkrzew o płożących
się łodygach, na których wyrastają krótkie wzniesione do góry kwitnące
gałązki. Liście drobne po roztarciu wydają aromatyczny zapach. Kwiaty
różowoliliowe. Kwiatostan główkowaty, należy do najlepszych roślin
miododajnych rosnących na piaskach. Występuje w widnych lasach sosnowych
i brzozowych. Kwitnie od czerwca do końca sierpnia.
Macierzanka zwyczajna (Thymus pulegioides) - występuje na suchych
łąkach i przydrożach. Również miododajna, ale w mniejszym stopniu niż
macierzanka piaskowa.
Nagietek lekarski (Calendula officinalis) - roślina jednoroczna z
rodziny złożonych. Łodyga wzniesiona do 50cm. wysokości o licznych
rozgałęzieniach zakończonych koszyczkami kwiatowymi. Kwiaty żółte lub
pomarańczowe. Kwitnie od czerwca do października, daje nektar i pyłek.
Używany do celów lekarskich.
Nawłoć kanadyjska (Solidago canadensis) - podobna do późnej i rośnie
w tych samych miejscach. Różnica polega na tym, że łodyga jest cała
owłosiona. Kwitnie w tym samym czasie, ale jest bardziej odwiedzana
przez pszczoły.
Nawłoć pospolita /złota rózga/ (Solidago virgaaurea) - łodyga
prosta, wzniesiona do 30-90cm. wysokości, słabo rozgałęziona. Liście
dolne ogonkowe, górne siedzące. Kwiaty żółte, brzeżne języczkowate,
znacznie dłuższe od okrywy koszyczka, środkowe rurkowe zebrane w średnio
duże koszyczki, tworzą prosto wzniesione wszechstronne wiechowate grona.
Występuje w widnych lasach sosnowych i zaroślach, przy drogach leśnych i
polanach. Kwitnie od końca czerwca do połowy września.
Nawłoć późna (Solidago serotina) - łodyga wzniesiona dorastająca do
wysokości 150cm., w dole całkowicie naga a w górze owłosiona.
Koszyczki na krótkich, lecz wyraźnych szypułkach, dzwonkowate. Kwiat
bardzo mały. Kwitnie w sierpniu i wrześniu. Występuje na aluwiach
rzecznych zwłaszcza nad Wisłą i Odrą. Odmiany ozdobne uprawia się w
ogrodach.
Niecierpek Roylego (Impatiens) - roślina roczna z rodziny
niecierpkowatych, dorastająca do wysokości 80-200cm. Łodygi nagie,
połyskujące, wyprostowane,
rozgałęzione, w węzłach nabrzmiałe. Liście ząbkowane,
jajowatolancetowate, naprzemianległe, w górze łodygi po trzy w okółkach.
Kielich okazały, tylna działka z ostrogą, w której gromadzi się nektar.
Gatunek ten jest często spotykany w wiejskich ogródkach kwiatowych,
gdzie rozmnaża się z samosiewu, Kwiaty ma białe, różowe lub czerwone.
Kwitnie od lipca do października.
Nostrzyk biały (Melilotus albus) - roślina o łodydze wzniesionej,
dorastająca do 1,8m. wysokości, naga lub w górze owłosiona.
Liście o trzech listkach rombowojajowatych (dolne) lub lancetowatych
(górne). Kwiaty motylkowe białe. Występuje na całym niżu i w niższych
położeniach górskich, porasta suche wzgórza, zarośla, rowy, przydroża.
Nostrzyk żółty /lekarski/ (Melilotus officinalis) - podobny do
białego i występuje tam gdzie on. Różni się przede wszystkim żółtymi
kwiatami, niższą łodygą dorastającą do stu centymetrów i wyższą
zawartością kumaryny. Odznacza się on mniejszą wydajnością miodową.
Ogórecznik lekarski (Borago officinalis) - roślina roczna z rodziny
szorstkolistnych. Pokryta jest odrastającymi szorstkimi włoskami.
Łodyga wzniesiona 30-60cm. wysokości, w górze wiechowato rozgałęziona.
Liście duże, jajowate. Kwiaty zebrane w ulistnione skrętki. Kielich
prawie do podstawy podzielony na pięć wąskich łatek. Korona początkowo
różowa potem niebieska o pięciu dużych zaostrzonych płatkach u podstawy
zrośniętych w bardzo krótką rurkę z pięcioma białymi osklepkami.
Odznacza się dużą miododajnością. Zakwita w połowie czerwca i kwitnie do
połowy lipca.
Ostrzeń górski (Cynoglossum germanicum) - posiada błękitną koronę.
Kwitnie w czerwcu i lipcu. Występuje na południu Polski. Podobnie
miododajny jak
pospolity.
Ostrzeń pospolity (Cynoglossum officinale) - roślina dwuletnia lub
trwała z rodziny szorstkolistnych. Łodyga wzniesiona, rozgałęziona,
szaro owłosiona, 50-90cm. wysokości. Liście duże szerokolancetowate,
zaostrzone, dolne długoogonkowe. Kwiaty zebrane w gęste skrętki, korona
brudnoczerwona, lejkowata z pięcioma zrośniętych dołem płatków, pięć
pręcików. Rośnie na suchych wzgórzach i przydrożach. Kwitnie od połowy
maja do połowy czerwca lub dłużej.
Przegorzan kulisty (Echinopas sphaerocephalus) - łodyga gruba prosto
wzniesiona dorastająca do dwóch metrów. Liście słabo kolczaste.
Kwiaty rurkowe zebrane w kulistą główkę o średnicy czterech do siedmiu
centymetrów. Korona niebieskawobiała. Roślina dwuletnia.
Rezeda pachnąca (Reseda odorata) - uprawiana w ogrodach, roślina
roczna. Kwiat mały wydzielający ładny aromat. Kwitnie od czerwca do
jesieni. Łodyga leżąca lub podnosząca się, 20-60cm. długości. Bardzo
miododajna.
Rezeda żółta (Reseda lutea) - łodygi tak jak u pachnącej, dwuletnia
lub trwała. Kwiaty zebrane początkowo w gęste grona a w miarę wzrostu
luźniejsze. Pręciki liczne odchylone na boki. Kwitnie w czerwcu i lipcu.
Występuje na suchych wzgórzach, nasypach i przydrożach.
Rezeda żółtawa (Reseda luteola) - łodyga sztywna do metra
wysokości, dwuletnia. Liście lancetowate. Kwiat mały w gęstych gronach.
Kwitnie od maja do września. Bardzo miododajna.
Seradela pastewna (Ornithopus sativus) - łodygi rozgałęzione, pół
na pół leżące i wzniesione o długości 30-60cm. Roślina roczna.
Kwiaty jasnoróżowe i białe. Kwitnie od połowy czerwca do końca lipca.
Serdecznik pospolity (Leonurus Cardiacea) - łodyga owłosiona i
gałęzista do 150cm. wysokości. Liście ciemnozielone. Występuje na
śmietniskach, przydrożach i pod płotami. Kwitnie od czerwca do września.
Siedmiopalecznik błotny (Comarum palustre) - bylina o liściach
pięcio-siedmio listkowych, sztywnych, lancetowatych. Wysokość do 90cm.
Kwitnie w czerwcu i lipcu. Występuje na brzegach wód, torfowiskach.